Mục Tiêu Nâng Hạng Thị Trường Chứng Khoán Việt Năm 2024

OnStocks

05-01-2024

Nâng hạng thị trường chứng khoán là một trong những mục tiêu cấp thiết của nền kinh tế Việt Nam hiện nay. Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện số 1360/CĐ-TTg ngày 13/12/2023 tăng cường các giải pháp thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững.

1. Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam là gì?

Nâng hạng thị trường chứng khoán là việc một thị trường chứng khoán của một quốc gia được nâng hạng theo đánh giá tổ chức xếp hạng uy tín. Thị trường được nâng hạng này đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí xếp hạng thị trường tương ứng và thông qua bước xét duyệt, đánh giá của tổ chức xếp hạng.

Các thị trường chứng khoán trên thế giới được phân loại vào 3 nhóm chính, từ thấp đến cao là: Thị trường Cận biên (Frontier Market), Thị trường Mới nổi (Emerging Market), Thị trường Phát triển (Developed Market). Xếp hạng Thị trường Chứng khoán Việt Nam đang ở top thấp nhất là Thị trường Cận biên (Frontier Market).

Ngày 13/12/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện số 1360/CĐ-TTg, tăng cường các giải pháp thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững; nhằm sớm nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ vùng thị trường cận biên lên vùng thị trường mới nổi.

Triển khai các nhiệm vụ và giải pháp cần thiết để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi là một ưu tiên hàng đầu của Chính phủ, nhằm thu hút vốn đầu tư nước ngoài và các quỹ đầu tư tổ chức. Nghị quyết số 86/NQ-CP, được ban hành vào ngày 11/7/2022, là cơ sở pháp lý quan trọng trong việc phát triển thị trường vốn an toàn, minh bạch, hiệu quả, và bền vững. Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước và các Bộ, ngành thực hiện các giải pháp hỗ trợ thị trường vốn và chứng khoán.

MSCI, FTSE Russell và S&P Dow Jones là ba tổ chức lớn đánh giá và phân loại thị trường chứng khoán trên thế giới. Các thị trường được chia thành ba nhóm: Cận biên, mới nổi, và phát triển. Quyết định xếp hạng dựa trên các tiêu chí như ổn định chính trị, quy mô thị trường, mức độ phát triển kinh tế, thanh khoản, khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài, khả năng lưu chuyển vốn, và hiệu quả vận hành.

Việc đánh giá và xếp hạng được thực hiện mỗi năm, và thị trường cần đạt các tiêu chí nhất định để được nâng hạng. Mặc dù quá trình này không diễn ra thường xuyên, nhưng vẫn đòi hỏi sự theo dõi và đánh giá lâu dài để đảm bảo tính ổn định và phát triển của thị trường chứng khoán.

2. Lợi ích khi nâng hạng chứng khoán Việt Nam

Từ tháng 4/2022, mục tiêu tiến tới nâng hạng thị trường chứng khoán lên Thị trường cận biên được các cấp ban ngành quan tâm, trở thành mục tiêu quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 86/NQ-CP ngày 11 tháng 7 năm 2022 nhằm kịp thời chỉ đạo các Bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các giải pháp hỗ trợ thị trường vốn, thị trường chứng khoán phát triển. Ngày 13/12/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký Công điện số 1360/CĐ-TTg, tăng cường các giải pháp thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững; nhằm sớm nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ vùng thị trường cận biên lên vùng thị trường mới nổi.

Nâng hạng chứng khoán Việt không chỉ có vai trò thu hút càng nhiều vốn đầu tư nước ngoài, thể hiện vị thế của kinh tế Việt Nam mà còn là đòn bẩy để toàn bộ nền kinh tế Việt Nam khắc phục những hạn chế và phát triển hơn. So với Thị trường Cận biên, Thị trường Mới nổi có tiềm năng phát triển, quy mô và chất lượng lớn hơn. Dòng vốn đầu tư vào Thị trường mới nổi cũng ổn định hơn. Do vậy, nâng hạng thị trường lên sẽ thu hút nguồn vốn đầu tư vào thị trường nhiều hơn, đặc biệt là các nguồn đầu tư thụ động như ETF.

Tạo áp lực để thị trường chứng khoán Việt Nam thay đổi và phát triển là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự cạnh tranh và thu hút vốn đầu tư. Để nâng hạng thị trường chứng khoán, đòi hỏi Việt Nam phải đáp ứng đủ các tiêu chí xếp hạng được đặt ra. Điều này tạo ra áp lực, buộc thị trường phải thay đổi và cải thiện các điều kiện về khung pháp luật, hệ thống giao dịch, cũng như công bố thông tin minh bạch và rõ ràng.

Trong quá trình xem xét và đánh giá xếp hạng thị trường, các tổ chức xếp hạng không chỉ giúp Việt Nam đánh giá tình hình hiện tại mà còn hiểu rõ tình trạng đáp ứng các tiêu chí xếp hạng. Sau đó, thông qua đánh giá, họ có thể đưa ra góp ý về các tiêu chí còn thiếu và hỗ trợ đề xuất giải pháp khắc phục.

Học hỏi từ ý kiến của các chuyên gia kinh tế hàng đầu là một lợi ích quan trọng khi tham gia đánh giá xếp hạng thị trường. Việc áp dụng những kinh nghiệm học được này vào thực tế không chỉ giúp nâng cao xếp hạng thị trường chứng khoán mà còn đóng góp vào sự phát triển của thị trường chứng khoán và nền kinh tế tổng thể.

3. Trở ngại của Việt Nam khi nâng hạng thị trường chứng khoán

Hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán đến năm 2025, Việt Nam đã đạt được một số tiêu chí cơ bản. Tuy nhiên, vẫn còn những tiêu chí chưa đáp ứng theo hệ thống đánh giá của các tổ chức xếp hạng.

Theo bộ tiêu chí xếp hạng của FTSE Russell, Việt Nam đã hoàn thành 7/9 tiêu chí nâng hạng. Hai tiêu chí còn thiếu là “Chu kỳ thanh toán-DvP” được đánh giá là “Hạn chế” và tiêu chí “Thanh toán – Tỉ lệ hiếm khi giao dịch thất bại” không được đánh giá. Nguyên nhân chủ yếu là do nhà đầu tư phải ký quỹ đủ tiền mặt trước khi đặt lệnh và yêu cầu thanh toán (ký quỹ trước), điều này hiện tại đã dẫn tới việc khả năng giao dịch thất bại gần như không tồn tại.

Xét theo bộ tiêu chí xếp hạng của MSCI, Việt Nam chỉ mới hoàn thành 8/17 tiêu chí, vẫn còn hơn một nửa số tiêu chí cần cải thiện. Dưới đây là một số tiêu chí cần chú ý:

• Giới hạn sở hữu nước ngoài tại lĩnh vực có điều kiện: Mặc dù đã gần 2 năm kể từ ngày Chính phủ ban hành Nghị định 60 cho phép nới room cho nhà đầu tư nước ngoài lên 100%, nhưng số lượng cổ phiếu chính thức nới room vẫn khiêm tốn. Nguyên nhân là do giới hạn quy định luật pháp và sự không đồng thuận từ cổ đông các công ty.
• Tình trạng thị trường bị ảnh hưởng đáng kể bởi nhóm khối ngoại: Thị trường ngoại hối Việt Nam được Chính phủ kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ giá trị đồng tiền, tạo khó khăn trong việc lưu chuyển vốn ngoại hối. Giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự hợp tác từ nhiều bộ ngành và tổ chức liên quan trong hệ thống kinh tế.
• Mức độ tự do hóa thị trường ngoại hối: Tự do hóa thị trường ngoại hối đòi hỏi sự cho phép tự do lưu chuyển vốn nước ngoài và trong nước. Tuy nhiên, ở Việt Nam, thị trường ngoại hối vẫn bị kiểm soát chặt chẽ.
• Đăng ký mở tài khoản phải có chấp thuận từ VSD: Thủ tục đăng ký và mở tài khoản chứng khoán cho nhà đầu tư nước ngoài vẫn phức tạp và gặp nhiều thủ tục hành chính, cần sự thay đổi để tạo điều kiện thuận lợi cho nguồn vốn nước ngoài.
• Quy định thị trường và dòng thông tin bằng Tiếng Anh: Thông tin bằng Tiếng Anh về quy định thị trường và dòng thông tin từ các tổ chức như sở giao dịch, VSD và doanh nghiệp vẫn còn thiếu. Điều này đặc biệt quan trọng để đảm bảo minh bạch và hiểu rõ hơn cho nhà đầu tư nước ngoài.
• Thanh toán bù trừ không có thấu chi và ứng trước tiền: Thị trường Việt Nam hiện vẫn áp dụng quy định nhà đầu tư phải chuyển tiền trước khi nhận chứng khoán, và tiền từ bán chứng khoán chỉ được nhận sau 3 ngày. Điều này tạo ra khó khăn cho nhà đầu tư nước ngoài cần thực hiện chuyển giao đồng thời tiền và chứng khoán để quản lý rủi ro và hiệu quả đầu tư. Thị trường chưa đáp ứng được tiêu chí này.

Kết luận về ý nghĩa của việc nâng hạng thị trường Việt Nam

Nâng hạng không chỉ giúp thu hút vốn đầu tư quốc tế mà còn mở ra nhiều cơ hội đầu tư mới cho nhà đầu tư nội địa. Để tận dụng được những ưu điểm này, nhà đầu tư cần theo dõi và cập nhật thông tin thị trường thường xuyên để nắm bắt những cơ hội đầu tư tiềm năng.

Bộ Tài chính tích cực hợp tác với các cơ quan và tổ chức liên quan để soạn thảo và công bố các văn bản hướng dẫn theo Luật chứng khoán và giao dịch chứng khoán, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút và quản lý nguồn vốn nước ngoài trong thị trường chứng khoán.

Việc xây dựng và triển khai hệ thống công nghệ thông tin phục vụ thị trường chứng khoán được đẩy mạnh, giúp tạo ra các sản phẩm chứng khoán mới và làm cho việc tiếp cận nhà đầu tư nước ngoài trở nên thuận tiện hơn. Các cơ quan quản lý thường xuyên liên lạc và cập nhật thông tin với MSCI và FTSE Russell để nắm bắt các tiêu chí nâng hạng thị trường, từ đó có những biện pháp thực hiện hiệu quả.