Cổ phiếu penny là một phân khúc đặc biệt trong thị trường chứng khoán, được đặc trưng bởi giá thấp, vốn hóa nhỏ, và thanh khoản kém. Với tỷ suất lợi nhuận cao, có thể lên tới hàng trăm % trong thời gian ngắn, cổ phiếu penny trở thành “miếng mồi ngon” trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro tương ứng. Muốn đầu tư hiệu quả, bạn cần hiểu rõ về cổ phiếu này.

1. Giới thiệu về cổ phiếu penny

Cổ phiếu penny, hay còn được biết đến dưới cái tên small caps, là nhóm cổ phiếu có giá trị vốn hóa nhỏ, xuất phát từ những công ty mới niêm yết trên thị trường và thường chưa có tiềm lực mạnh. Thông thường, giá trị của cổ phiếu penny thường dưới mức 10.000 đồng/cổ phiếu.

Thị trường chứng khoán phân loại cổ phiếu dựa theo doanh nghiệp phát hành, cổ phiếu có thể được chia làm bốn loại đó là cổ phiếu trụ, cổ phiếu bluechip, cổ phiếu midcap và cổ phiếu penny.

• Cổ phiếu trụ: là cổ phiếu của các doanh nghiệp lớn, phát triển ổn định và có quy mô tài sản lớn. Cổ phiếu trụ thường có giá trị cao, tính thanh khoản cao và ít biến động giá nên thường được các nhà đầu tư lựa chọn để đầu tư dài hạn và an toàn.
• Cổ phiếu bluechip: là cổ phiếu của các doanh nghiệp có tên tuổi và uy tín trên thị trường, dẫn đầu trong ngành, lĩnh vực mà công ty đó kinh doanh. Các doanh nghiệp này có lợi thế cạnh tranh và khả năng tăng trưởng cao. Cổ phiếu bluechip có giá trị cao, tính thanh khoản tốt và khả năng sinh lời cao. Thường các nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu này cho đầu tư trung và dài hạn với rủi ro vừa phải.
• Cổ phiếu midcap: là loại cổ phiếu của các doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, có tiềm năng phát triển nhưng chưa được công nhận rộng rãi. Cổ phiếu midcap có tính thanh khoản khá, giá trị vừa phải và có tính linh hoạt, khả năng sinh lời cao tuy nhiên rủi ro cũng cao hơn so với cổ phiếu trụ và cổ phiếu bluechip. Cổ phiếu midcap thường được các nhà đầu tư lựa chọn để đầu tư ngắn và trung hạn.
• Cổ phiếu penny: là loại cổ phiếu của các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, kém uy tín, hoạt động kém ổn định. Cổ phiếu penny thường có giá trị rất thấp, thanh khoản kém đồng thời đi kèm với rủi ro rất cao. Các nhà đầu tư chỉ lựa chọn loại cổ phiếu này khi có một cơ sở nào đó khiến họ tin rằng có thể đem lại lợi nhuận trong ngắn hạn.

Dưới đây là một số điểm quan trọng và đặc điểm của cổ phiếu giá rẻ penny:

• Giá thấp: Cổ phiếu penny có giá thấp, thường dưới mức quy định nào đó, chẳng hạn như dưới 5$/cổ phiếu tại Mỹ, dưới £1/cổ phiếu tại Anh, và dưới 10.000đ/cổ phiếu tại Việt Nam.
• Vốn hóa nhỏ: Các công ty phát hành cổ phiếu penny thường có vốn hóa thấp, thường dưới 1.000 tỷ đồng. Điều này có nghĩa là chúng thường là những doanh nghiệp nhỏ và mới nổi.
• Thanh khoản kém: Do giá trị thấp và vốn hóa nhỏ, cổ phiếu penny thường có thanh khoản kém. Điều này có thể tạo ra rủi ro khi muốn mua hoặc bán cổ phiếu với số lượng lớn.
• Giao dịch trên các sàn nhỏ: Cổ phiếu penny thường được giao dịch trên các sàn nhỏ hoặc không chính thức, như sàn Upcom ở Việt Nam.
• Rủi ro cao: Do là cổ phiếu của các công ty nhỏ và chưa được niêm yết hoặc niêm yết trên các sàn nhỏ, cổ phiếu penny thường mang theo rủi ro cao. Thị trường cổ phiếu này có thể biến động mạnh và khó dự đoán.
• Cổ phiếu “trà đá”: Tại Việt Nam, cổ phiếu penny thường được gọi là cổ phiếu “trà đá,” phản ánh tính chất phổ biến của chúng trong các công ty nhỏ, không quá nổi tiếng trên thị trường.

Đối với nhà đầu tư quan tâm đến cổ phiếu penny, quản lý rủi ro là quan trọng. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng về công ty phát hành cổ phiếu, theo dõi thị trường và đặc biệt là sử dụng chiến lược đầu tư cẩn thận có thể giúp giảm thiểu rủi ro trong khi vẫn có cơ hội đạt được lợi nhuận cao.

2. Chiến lược để tìm ra cổ phiếu giá rẻ tốt

Ưu điểm và hạn chế của cổ phiếu penny đều là những yếu tố quan trọng cần được nhà đầu tư cân nhắc khi tham gia thị trường chứng khoán. Trong khi nhiều kinh nghiệm đầu tư chứng khoán hướng dẫn nhà đầu tư tới những cổ phiếu của các công ty lớn, ổn định, và có tiềm năng phát triển mạnh mẽ, cổ phiếu penny lại thu hút sự chú ý với những đặc tính riêng biệt. Dưới đây là những điểm nổi bật về ưu điểm và hạn chế của cổ phiếu small caps:

Ưu điểm:

1. Tỷ suất lợi nhuận cực kỳ cao: Cổ phiếu penny thường thuộc về các doanh nghiệp nhỏ có tiềm năng phát triển lớn trong tương lai, mang lại tỷ suất lợi nhuận đột biến cho nhà đầu tư. Điều này tạo ra cơ hội đặc biệt để đạt được lợi nhuận cao.
2. Giá cổ phiếu rẻ: Với giá thấp, thậm chí chỉ bằng giá một cốc “trà đá,” cổ phiếu penny là sự lựa chọn hấp dẫn cho những nhà đầu tư ít vốn. Sự đa dạng trong số lượng mã cổ phiếu cung cấp nhiều sự lựa chọn cho nhà đầu tư.

Hạn chế:

1. Thanh khoản thấp: Với ít người biết đến và rủi ro đầu tư cao, cổ phiếu penny thường có khối lượng giao dịch thấp, tạo ra thanh khoản kém trên thị trường. Điều này có thể gây khó khăn khi nhà đầu tư muốn mua hoặc bán cổ phiếu.
2. Thông tin không minh bạch: Công ty phát hành cổ phiếu penny thường là những doanh nghiệp nhỏ, mới thành lập, và thông tin về chúng thường ít. Nhà đầu tư có thể gặp khó khăn khi tìm thông tin về công ty, điều này làm giảm khả năng phân tích và lựa chọn cổ phiếu.
3. Giá cổ phiếu dễ dàng bị thao túng: Với giá thấp, cổ phiếu penny dễ bị lèo lái và đầu cơ. Mức giá biến động lớn, chủ yếu phản ánh vào tình hình hoạt động của doanh nghiệp, tạo ra thách thức trong việc đánh giá và phân tích.
4. Rủi ro cao: Các công ty nhỏ, mới thành lập, chưa ổn định thường có tỷ lệ thua lỗ và phá sản cao. Điều này tăng nguy cơ rủi ro thua lỗ cao khi đầu tư vào cổ phiếu penny, phù hợp đặc biệt cho những nhà đầu tư ưa thích mức độ mạo hiểm cao.

Cổ phiếu giá rẻ thường trải qua chuỗi tăng liên tục khi dòng tiền đổ mạnh vào thị trường, và VN-Index thoát khỏi vùng đáy. Hiện tại, đa số các cổ phiếu penny đều đang tích lũy trong khoảng thời gian đáng kể. Do đó, chỉ cần có sự chảy vào thị trường của dòng tiền vĩ mô, như quỹ ngoại hoặc sự bơm thanh khoản từ Ngân hàng Nhà nước, nhóm cổ phiếu này có thể mang lại cơ hội lợi nhuận lớn.

Cổ phiếu penny đặc biệt nhạy cảm đối với tin tức và dòng tiền. Do đó, quan trọng là tập trung vào các cổ phiếu có cơ bản tốt, hỗ trợ bởi tin tức hoặc tín hiệu kỹ thuật xác nhận, và tránh lựa chọn cổ phiếu penny đang tích lũy mà chưa có câu chuyện về vĩ mô.

Nhóm cổ phiếu penny cung cấp ít thông tin hơn để đánh giá lựa chọn mã cổ phiếu và thực hiện quyết định đầu tư. Khi muốn tham gia vào thị trường sôi động này, cần chú ý đến các điểm sau để chọn lựa được mã chứng khoán penny tốt:

• Lựa chọn theo ngành giúp tập trung vào lĩnh vực đang phát triển mạnh mẽ, tăng cơ hội sinh lời. Tuy nhiên, cần cẩn trọng để không đầu tư mù quáng chỉ dựa vào xu hướng ngành, mà thực hiện phân tích chi tiết từng doanh nghiệp. Tại Việt Nam, một số nhóm ngành như ngân hàng, bất động sản, bán lẻ, và năng lượng tái tạo đang thể hiện xu hướng phát triển tích cực.
• Đánh giá giá cổ phiếu Penny của một doanh nghiệp so với các đối thủ trong cùng ngành giúp xác định xem liệu cổ phiếu này có được định giá hợp lý hay không.
• Thanh khoản của cổ phiếu rất quan trọng, và khối lượng giao dịch trung bình hàng phiên thấp có thể tạo ra khó khăn trong việc mua hoặc bán cổ phiếu một cách hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng nếu muốn tránh rủi ro không thể thoát ra khỏi vị thế.
• Việc cập nhật tình hình kinh doanh là quan trọng nhất để hiểu rõ về doanh nghiệp. Xem xét lịch sử tài chính trong một khoảng thời gian dài giúp đánh giá tính ổn định và sức kháng của doanh nghiệp trong môi trường kinh doanh. Dòng tiền, nợ, lợi nhuận và mức độ phát triển là những điểm quan trọng cần theo dõi. Thông tin này cung cấp cơ sở dữ liệu cho quá trình ra quyết định đầu tư, giúp nhà đầu tư có cái nhìn chi tiết về hiệu suất và ổn định của doanh nghiệp trong thời kỳ gần đây.

Nhớ rằng đầu tư vào cổ phiếu giá rẻ penny vẫn là một hình thức đầu tư rủi ro, và việc nghiên cứu và đánh giá cẩn thận là điều cần thiết. Hãy luôn duy trì sự cân nhắc và kiểm soát rủi ro trong quyết định đầu tư của bạn.

3. Nguyên tắc cần nhớ khi đầu tư vào cổ phiếu small caps

Các cổ phiếu giá rẻ tiềm năng trên thị trường chứng khoán Việt Nam có cổ phiếu thuộc ngành ngân hàng, một số mã nổi bật như BVB, LPB, EVF. Các ngân hàng tại Việt Nam đều được giám sát chặt chẽ bởi Ngân hàng Nhà nước, đảm bảo hoạt động an toàn và cổ phiếu có độ ổn định. Nhiều mã cổ phiếu thuộc nhóm ngân hàng có giá rẻ, nhưng hoạt động tốt, dòng tiền lớn, thường có sóng ngắn nên thích hợp cho nhà đầu tư giao dịch ngắn hạn.

Ngoài ra cổ phiếu trong ngành năng lượng cũng tương tự như ngành ngân hàng, các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng như điện hay dầu khí tại Việt Nam cũng được quản lý bởi Nhà nước, giúp bảo đảm hoạt động ổn định và phát triển tốt, với mức rủi ro thấp. Các mã cổ phiếu penny tiềm năng có thể kể đến như OIL, BSR, FCN, CTD,… Bên cạnh đó, nhà đầu tư cũng có thể tham khảo các mã cổ phiếu smallcap tiềm năng khác thông qua các trang web đầu tư chứng khoán online hoặc theo dõi các khuyến nghị từ các công ty chứng khoán.

Đầu tư vào cổ phiếu penny có thể mang lại lợi nhuận đáng kể khi thực hiện một cách cẩn thận và thông minh. Nghiên cứu kỹ trước khi đầu tư là điều quan trọng nhất, yêu cầu dành thời gian để tìm hiểu về doanh nghiệp quan tâm. Việc xem xét lịch sử tài chính, chiến lược kinh doanh và triển vọng tương lai của công ty là quan trọng để đảm bảo đầu tư vào một doanh nghiệp có tiềm năng, không phải là một “cổ phiếu rác”.

Những nguyên tắc cần nhớ khi đầu tư cổ phiếu vốn hóa nhỏ penny:

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư giúp giảm rủi ro bằng cách phân tán đầu tư vào nhiều mã cổ phiếu khác nhau, bảo vệ khỏi thiệt hại lớn khi một cổ phiếu giảm giá đột ngột.
• Đặt rõ mục tiêu lợi nhuận và điểm cắt lỗ trước khi mua cổ phiếu. Tuân thủ kế hoạch này một cách nghiêm ngặt giúp bảo vệ lợi nhuận và giảm thiểu thiệt hại trong trường hợp không lợi. Tránh kỳ vọng có lãi ngay lập tức và duy trì chiến lược đầu tư dài hạn.
• Sáng tạo trong cách tiếp cận bao gồm cân nhắc giữa giao dịch ngắn hạn (day trading) và đầu tư dài hạn. Việc giữ cổ phiếu trong thời gian dài có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn.
• Theo dõi thông tin thị trường và tin tức là quan trọng để đảm bảo cập nhật với các biến động và xu hướng trong ngành và thị trường chung.
• Học hỏi từ kinh nghiệm và sai lầm là một phần quan trọng của quá trình đầu tư cổ phiếu Penny. Việc rút kinh nghiệm từ cả giao dịch thành công và thất bại giúp nâng cao kỹ năng đầu tư. Nhớ rằng đầu tư vào cổ phiếu Penny mang theo rủi ro cao và không phải lúc nào cũng đem lại lợi nhuận. Luôn duy trì sự học hỏi và cẩn thận để đảm bảo đầu tư một cách thông minh và đúng đắn.
• Tuân thủ quy tắc quản lý rủi ro là quan trọng, đặc biệt với cổ phiếu Penny. Việc đặt một phần nhỏ của vốn cho mỗi giao dịch giúp tránh mất hết vốn trong tình huống xấu nhất.
• Không trung bình giá xuống, một thói quen phổ biến khi cổ phiếu Penny tăng giá trong các chu kỳ “sóng Penny”. Hành động này có thể làm mất tiền nhiều hơn do giá trị cổ phiếu giảm đột ngột và khó dự đoán tương lai.
• Hạn chế mua cổ phiếu khi đang hạ giá là một biện pháp đảm bảo. Trong thực tế, giá cổ phiếu Penny thường tăng đột biến trong giai đoạn “sóng Penny” và giảm nhanh chóng sau đó. Điều này khó dự đoán, vì vậy tránh mua khi cổ phiếu đang hạ giá giúp bảo vệ đầu tư của bạn.

Kết luận: Lợi ích và tiềm năng của việc đầu tư vào cổ phiếu penny

Việc đầu tư vào cổ phiếu penny mang đến một loạt lợi ích và tiềm năng hấp dẫn. Cổ phiếu penny, thường thuộc về các doanh nghiệp nhỏ, tạo ra cơ hội lợi nhuận cao với tỷ suất đột biến. Giá thấp của chúng cũng giúp nhà đầu tư ít vốn có thể tham gia, và đa dạng lựa chọn cổ phiếu tạo ra sự linh hoạt trong chiến lược đầu tư. Ngoài ra, tiềm năng phát triển trong các ngành như ngân hàng và năng lượng làm cho cổ phiếu penny trở thành sự chú ý.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng với thanh khoản thấp và rủi ro đầu tư cao. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu và quản lý rủi ro để đảm bảo một quyết định đầu tư thông minh và thành công.